مکان‌یابی QTLهای مرتبط با جذب و تجمع بُر در بخش هوایی جو در مراحل رویشی و رسیدگی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

بُر یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای رشد و نمو گیاهان محسوب شده و نقش آن در دیواره سلولی، حفظ فعالیت غشای پلاسمایی و چندین مسیر متابولیتی به خوبی شناخته شده است. در آزمایش حاضر که در سال 1389 در دانشگاه تبریز اجرا شد،150 لاین هاپلویید مضاعف جو حاصل از تلاقی ارقام Clipper وSahara3771، برای شناسایی نواحی ژنومی موثر در کارایی جذب بُر ارزیابی شدند. صفات مورد بررسی شامل میزان و غلظت بُر و وزن خشک تک بوته در مراحل گیاهچه‌ای و رسیدگی درشرایط گلخانه بودند. تجزیه پیوستگی با استفاده از 125 نشانگر SSR چند شکل و براساس حداقل LOD برابر با 3 و حداکثر فاصله بین دو نشانگر مجاور برابر با 50 سانتی‌مورگان انجام شد. نقشه پیوستگی حاصل، 8/1521 سانتی‌مورگان ژنوم جو را با متوسط فاصله بین دو نشانگر مجاور برابر با09/14 سانتی‌مورگان پوشش داد. براساس مکان‌یابی فاصله‌ای مرکب،23QTL برای صفات مورد مطالعه مکان‌یابی شد. برای وزن تک بوته، یک و سه، غلظت بُر، شش و پنج و محتوای بُر تک بوته، چهار و چهار QTL به ترتیب در مراحل گیاهچه‌ای و رسیدگی شناسایی شدند. در مجموع، QTLهای مکان‌یابی شده برای وزن تک بوته، غلظت و محتوای بُر در مرحله گیاهچه‌ای به ترتیب 28، 61 و 40 درصد و در مرحله رسیدگی 34، 51 و 36 درصد تغییرات فنوتیپی صفات را تبیین کردند. برای کلیه صفات مورد ارزیابی، تفکیک متجاوز مشاهده شد که نشان‌دهنده وجود ترکیبات آللی مطلوب والدین در نتاج بود. اثر افزایشی مثبت و منفی برای QTLهای شناسایی شده بیان‌گر انتقال آلل‌های مطلوب از هر دو والد به نتاج در جایگاه‌های مذکور بود. چهارQTL مشترک برای صفات مورد مطالعه مکان‌یابی گردید که ممکن است ناشی از پیوستگی ژنی یا اثر پلیوتروپیک باشد. نشانگرهای دارای پیوستگی شدید با QTLهای بزرگ اثر، می‌توانند در برنامه‌های گزینش به کمک نشانگر برای گزینش لاین‌های برتر و نیز انتقال آلل‌های مطلوب به ارقام اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.